Wprowadzenie

Terapia psychologiczna, jako forma wsparcia zdrowia psychicznego, przybiera dziś różnorodne formy. Dwie najbardziej popularne to tradycyjna terapia w gabinecie oraz terapia online. Terapia tradycyjna, czyli bezpośrednie spotkanie z terapeutą, była przez lata jedyną dostępną formą wsparcia psychologicznego. Jednak wraz z rozwojem technologii, coraz więcej osób decyduje się na terapię online, która pozwala na uczestniczenie w sesjach z dowolnego miejsca na świecie. Wzrost popularności tej formy terapii można przypisać jej elastyczności oraz łatwiejszej dostępności.

Definicja i podstawowe założenia obu form terapii

Terapia tradycyjna, często nazywana terapią stacjonarną, to klasyczna forma wsparcia psychologicznego, w której sesje terapeutyczne odbywają się bezpośrednio w gabinecie terapeuty. W tej formie terapii pacjent ma możliwość bezpośredniego kontaktu z terapeutą, co pozwala na pełną interakcję. Tego rodzaju spotkania oferują unikalną możliwość obserwacji mowy ciała, mimiki, gestów oraz tonu głosu pacjenta, które są kluczowe dla pełnego zrozumienia jego emocji i stanu psychicznego. Bezpośrednia obecność terapeuty często wzmacnia poczucie bezpieczeństwa pacjenta, co sprzyja tworzeniu silnej relacji terapeutycznej, opartej na zaufaniu i otwartości.

Terapia online, będąca nowoczesną alternatywą dla tradycyjnych sesji, polega na prowadzeniu spotkań terapeutycznych za pośrednictwem różnych technologii komunikacyjnych, takich jak wideokonferencje, rozmowy telefoniczne, czaty tekstowe czy e-maile. W tej formie terapii pacjent ma możliwość uczestniczenia w sesjach z dowolnego miejsca na świecie, co eliminuje konieczność fizycznego przebywania w gabinecie terapeuty. Terapia online daje również większą elastyczność w organizacji spotkań, umożliwiając dostosowanie ich do indywidualnych potrzeb i harmonogramu pacjenta. W takim kontekście technologia staje się  narzędziem umożliwiającym realizację celów terapeutycznych, mimo braku fizycznego kontaktu.

Obie formy terapii, choć różnią się pod względem metod realizacji, mają ten sam nadrzędny cel – poprawę zdrowia psychicznego pacjenta. Zarówno terapia tradycyjna, jak i online, koncentrują się na wspieraniu pacjenta w radzeniu sobie z trudnościami emocjonalnymi i psychicznymi, zapewniając różnorodne narzędzia i techniki dostosowane do indywidualnych potrzeb. Niezależnie od formy, w jakiej terapia jest prowadzona, kluczowe pozostaje zrozumienie, że jej skuteczność w dużej mierze zależy od jakości relacji terapeutycznej oraz zaangażowania obu stron.

Zalety terapii tradycyjnej

Terapia tradycyjna oferuje wiele korzyści, które mogą pozytywnie wpłynąć na skuteczność procesu terapeutycznego. Jedną z najważniejszych zalet jest bezpośredni kontakt między pacjentem a terapeutą. Spotkania twarzą w twarz umożliwiają głębsze zrozumienie emocji pacjenta, ponieważ terapeuta ma możliwość obserwacji nie tylko tego, co pacjent mówi, ale również niewerbalnych sygnałów, takich jak mowa ciała, mimika czy ton głosu. Te subtelne sygnały często odgrywają znaczącą rolę w diagnozowaniu problemów i dostosowywaniu metod terapeutycznych.

Rytuał związany z wizytą w gabinecie również może wspierać efektywność terapii. Proces przygotowywania się do sesji, wychodzenia z domu, podróży do gabinetu oraz wejścia do fizycznej przestrzeni terapeutycznej tworzy swoistą ceremonię, która może wzmacniać zaangażowanie pacjenta w terapię. Tego rodzaju rytuały mogą sprawiać, że pacjent traktuje terapię z większą uwagą i powagą, co sprzyja lepszym efektom.

Kolejną zaletą terapii tradycyjnej jest brak problemów technicznych, które mogą wystąpić podczas sesji online. Spotkania w gabinecie nie są uzależnione od stabilności połączenia internetowego, jakości dźwięku czy obrazu. Dzięki temu sesje są mniej narażone na zakłócenia, co może wspierać ciągłość i płynność terapii.

Zalety terapii online

Terapia online zyskuje na popularności dzięki swoim unikalnym zaletom, które odpowiadają na potrzeby współczesnych pacjentów. Jedną z najważniejszych korzyści jest dostępność terapii. Możliwość uczestniczenia w sesjach z dowolnego miejsca na świecie sprawia, że terapia staje się dostępna dla osób, które z różnych powodów nie mogą lub nie chcą osobiście odwiedzać gabinetu terapeuty. Dotyczy to szczególnie osób mieszkających w odległych rejonach, osób z ograniczoną mobilnością, a także tych, którzy mają ograniczony dostęp do specjalistów w swojej okolicy.

Elastyczność czasowa jest kolejnym atutem terapii online. Pacjenci mogą łatwiej dostosować sesje terapeutyczne do swojego harmonogramu, co jest szczególnie istotne dla osób pracujących na zmiany, mających nieregularne godziny pracy lub opiekujących się dziećmi. Dzięki temu terapia może być bardziej dostosowana do indywidualnych potrzeb pacjenta, co zwiększa jej dostępność i wygodę.

Komfort i prywatność to kolejne aspekty, które przyciągają pacjentów do terapii online. Możliwość odbywania sesji w domowym otoczeniu może zwiększać poczucie bezpieczeństwa i komfortu, co z kolei sprzyja otwartości i szczerości w rozmowie. Dla wielu osób uczestniczenie w terapii z własnego domu może być mniej stresujące niż wizyty w gabinecie, co może obniżyć próg wejścia do terapii.

Obniżenie barier psychologicznych to jeszcze jeden z istotnych atutów terapii online. Dla niektórych osób, szczególnie tych, które zmagają się z lękiem społecznym lub innymi zaburzeniami lękowymi, rozpoczęcie terapii w formie online może być łatwiejsze i mniej stresujące niż tradycyjne spotkania twarzą w twarz. To sprawia, że terapia online może być bardziej dostępna dla osób, które w innym przypadku mogłyby unikać terapii.

Wady i wyzwania obu form terapii

Każda z form terapii, zarówno tradycyjna, jak i online, niesie ze sobą pewne wyzwania i ograniczenia, które mogą wpływać na efektywność procesu terapeutycznego.

W przypadku terapii tradycyjnej, jednym z głównych ograniczeń jest konieczność fizycznej obecności pacjenta w gabinecie terapeuty. Może to być wyzwaniem dla osób, które mają ograniczoną mobilność, mieszkają w odległych rejonach lub z różnych powodów nie mogą regularnie uczestniczyć w spotkaniach. Dodatkowo, konieczność dojazdów do gabinetu może wiązać się z dodatkowymi kosztami oraz czasem, co może stanowić barierę, szczególnie dla osób zapracowanych lub mających nieregularny grafik.

Terapia online natomiast, mimo wielu zalet, niesie ze sobą wyzwania związane z technologią. Zależność od stabilności połączenia internetowego oraz jakości sprzętu może prowadzić do zakłóceń w przebiegu sesji, co może wpłynąć na płynność komunikacji i skuteczność terapii. Ponadto, terapia online może stwarzać pewne trudności w odczytywaniu niewerbalnych sygnałów pacjenta, takich jak mowa ciała czy mimika, które są istotnym elementem procesu terapeutycznego.

Kwestie związane z prywatnością również mogą być wyzwaniem w terapii online. Mimo że sesje są prowadzone w zaciszu domowym, istnieje ryzyko, że osoby trzecie mogą przypadkowo usłyszeć rozmowę, co może wpłynąć na komfort pacjenta i jego gotowość do otwartej rozmowy. Z tego powodu, pacjenci muszą zadbać o odpowiednie warunki do sesji, co nie zawsze jest łatwe do osiągnięcia.

Porównanie skuteczności obu form terapii

Badania naukowe wskazują, że zarówno terapia tradycyjna, jak i terapia online są skuteczne w leczeniu różnych zaburzeń psychicznych. Wiele badań porównujących te dwie formy terapii wykazuje, że terapia online może być równie skuteczna jak terapia tradycyjna, zwłaszcza w przypadkach takich jak depresja, zaburzenia lękowe czy fobie społeczne.

W niektórych sytuacjach terapia online może być nawet bardziej korzystna od terapii stacjonarnej. Na przykład, osoby cierpiące na fobię społeczną mogą czuć się bardziej komfortowo rozpoczynając terapię w domowym otoczeniu, co może zwiększyć ich gotowość do podjęcia terapii i kontynuowania jej przez dłuższy czas. Ponadto, elastyczność terapii online umożliwia pacjentom łatwiejsze dostosowanie sesji do swojego harmonogramu, co może wpłynąć na ich regularność i zaangażowanie w proces terapeutyczny.

Istotne jest jednak podkreślenie, że sukces terapii zależy bardziej od jakości relacji terapeutycznej niż od formy, w jakiej terapia jest prowadzona. Niezależnie od tego, czy terapia odbywa się w gabinecie, czy online, najważniejsze  jest zaufanie i dobra komunikacja między pacjentem a terapeutą. Obie formy terapii mają swoje miejsce w nowoczesnym systemie opieki psychologicznej, oferując różne korzyści dostosowane do indywidualnych potrzeb pacjentów.

Podsumowanie

Podsumowując, zarówno terapia tradycyjna, jak i terapia online mają swoje unikalne zalety oraz wyzwania. Terapia tradycyjna oferuje bezpośredni kontakt, który umożliwia lepsze zrozumienie emocji pacjenta przez obserwację niewerbalnych sygnałów oraz stwarza rytuał, który może wspierać zaangażowanie w proces terapeutyczny. Z drugiej strony, terapia online zapewnia większą dostępność i elastyczność, umożliwiając pacjentom uczestniczenie w sesjach z dowolnego miejsca i w dogodnym dla nich czasie, co może obniżać bariery psychologiczne i zwiększać komfort pacjenta.

Nie można jednoznacznie stwierdzić, która z tych form terapii jest lepsza, ponieważ każda z nich ma swoje miejsce w systemie wsparcia psychologicznego. Skuteczność terapii zależy bardziej od jakości relacji terapeutycznej oraz indywidualnych potrzeb pacjenta niż od formy, w jakiej terapia jest prowadzona. Terapia online stanowi wartościową alternatywę dla terapii tradycyjnej, oferując unikalne korzyści, szczególnie w kontekście dostępności i elastyczności.

Jeśli zastanawiasz się nad wyborem terapii online, zachęcamy do skontaktowania się z poradnią Make Sense. Nasi specjaliści mają odpowiednie zaplecze teoretyczne, ale przede wszystkim praktyczne, w prowadzeniu terapii online, tak aby pacjent podczas spotkania zapomniał, że przed nim znajduje się ekran, a nie fizyczny człowiek. Warto dać sobie szansę na skorzystanie z profesjonalnego wsparcia, które może poprawić Twoje samopoczucie i jakość życia.

Bibliografia

Barak, A., Hen, L., Boniel-Nissim, M., & Shapira, N. (2008). A Comprehensive Review and a Meta-Analysis of the Effectiveness of Internet-Based Psychotherapeutic Interventions. Journal of Technology in Human Services, 26(2-4), 109-160. https://doi.org/10.1080/15228830802094429

Reese, R. J., Conoley, C. W., & Brossart, D. F. (2006). The Efficacy of Telephone Counseling: A Meta-Analytic Review of Comparative Studies. Journal of Counseling Psychology, 53(2), 156-165. https://doi.org/10.1037/0022-0167.53.2.156

Smith, A. C., & Gillon, E. (2020). Online Therapy: Effectiveness and Future Directions. Journal of Clinical Psychology, 76(6), 1033-1045. https://doi.org/10.1002/jclp.10260

Wright, J. H., & Caudill, R. (2020). Remote Treatment Delivery in Response to the COVID-19 Pandemic. Psychotherapy and Psychosomatics, 89(3), 130-132. https://doi.org/10.1159/000507160