Wprowadzenie

Słowo anoreksja choć jest powszechnie stosowanym terminem medycznym, kryje za sobą historie wielu ludzi, którzy walczą o odzyskanie kontroli nad swoim ciałem i umysłem. Sprowadzanie jej do problemów z jedzeniem jest bardzo dużym i krzywdzącym uproszczeniem – jest to złożone zaburzenie, które wpływa na każdy aspekt życia osoby chorej. Dlaczego ktoś wybiera tak trudną drogę? Co prowadzi do tak skrajnych decyzji? I co najważniejsze, jak można pomóc osobie chorej? Spróbujmy zrozumieć anoreksję z empatycznego i ludzkiego punktu widzenia.

Przyczyny

Przyczyny anoreksji są złożone i różnorodne. Nie da się wskazać jednej konkretnej – to raczej splot wielu czynników.

Czynniki biologiczne: niektóre osoby mogą być genetycznie bardziej podatne na anoreksję. Badania sugerują, że zmiany w strukturze i funkcjonowaniu mózgu, zwłaszcza w obszarach odpowiedzialnych za kontrolę impulsów i odczuwanie nagrody, mogą odgrywać znaczącą rolę.

Czynniki psychologiczne: osoby z anoreksją często borykają się z perfekcjonizmem, niską samooceną i intensywnym lękiem przed przytyciem. Te uczucia mogą prowadzić do obsesyjnego kontrolowania jedzenia jako formy radzenia sobie z wewnętrznymi konfliktami.

Czynniki społeczne: wpływ mediów i presja społeczna na wygląd mogą wywierać ogromny wpływ, zwłaszcza na młode osoby. Przeglądanie magazynów, oglądanie filmów czy przeglądanie mediów społecznościowych, które promują nierealistyczne standardy piękna, może prowadzić do niezdrowych porównań i dążenia do osiągnięcia „idealnego” wyglądu

Objawy anoreksji

Objawy są różnorodne i dotykają zarówno ciała, jak i umysłu.

Fizyczne: nagła i drastyczna utrata masy ciała, ciągłe uczucie zimna, zawroty głowy i osłabienie. Osoby z anoreksją często mają suchą skórę, łamliwe paznokcie, a także problemy z włosami, które stają się cienkie i wypadają.

Psychiczne: obsesyjne myśli o jedzeniu, wadze i sylwetce. Intensywny strach przed przybraniem na wadze, nawet gdy osoba jest ekstremalnie szczupła. Zniekształcony obraz własnego ciała – osoba patrzy w lustro i widzi kogoś znacznie cięższego, niż jest w rzeczywistości.

Behawioralne: unikanie posiłków i ukrywanie tego faktu przed bliskimi. Często intensywne ćwiczenia fizyczne mimo skrajnego osłabienia. Stosowanie ekstremalnych metod kontroli wagi, takich jak wymioty, środki przeczyszczające czy diuretyki.

Leczenie anoreksji

Leczenie anoreksji to proces długotrwały i wieloaspektowy, wymagający współpracy wielu specjalistów. Ale również bliskich. Utrudnia je podejście pacjentów, osoby cierpiące na jadłowstręt nie myślą racjonalnie odnośnie swojego zaburzenia. Natomiast trzeba próbować do skutku, w skrajnych przypadkach ubezwłasnowolniając chorego, bo leczenie jest niezbędne dla przeżycia. Niestety, ale bez podjęcia leczenia, skutki choroby prowadzą do najgorszego rozwiązania, organizm jest tak wycieńczony, że następuje śmierć głodowa. Anoreksja jest trudnym i podstępnym przeciwnikiem.

Terapia psychologiczna: terapia poznawczo-behawioralna (CBT) jest jedną z najskuteczniejszych metod, pomagającą pacjentom zrozumieć i zmienić negatywne myśli oraz zachowania związane z jedzeniem i wagą. Często korzysta się także z terapii rodzinnej, aby wspierać bliskich pacjenta w procesie zdrowienia.

Farmakoterapia: w niektórych przypadkach stosuje się leki, które pomagają w stabilizacji nastroju i leczeniu współistniejących zaburzeń psychicznych, takich jak depresja czy lęk. Leki te są zawsze stosowane pod ścisłą kontrolą lekarza.

Wsparcie dietetyczne: wsparcie dietetyczne jest kluczowe w procesie zdrowienia. Dietetycy pomagają pacjentom stopniowo zwiększać ilość spożywanego jedzenia i wprowadzać zdrowe nawyki żywieniowe. Czasami konieczna jest hospitalizacja, aby monitorować stan zdrowia pacjenta i zapewnić odpowiednią podaż kalorii.

Podsumowanie

Anoreksja to nie tylko zaburzenie odżywiania – to poważne wyzwanie zdrowotne, które wymaga zrozumienia, empatii i wsparcia. Osoby zmagające się z anoreksją często przechodzą przez trudne emocje i potrzebują wsparcia bliskich oraz profesjonalistów, aby powrócić do zdrowia. Zrozumienie przyczyn, objawów i metod leczenia anoreksji jest niezwykle ważne, aby skutecznie pomagać tym, którzy tego potrzebują.

Tu znajdziesz pomoc

Telefon zaufania Narodowego Funduszu Zdrowia, pod który mogą dzwonić osoby chorujące na anoreksję to 801 889 880. Jeżeli ktoś odczuwa wstyd przed rozmową, może pisać na poradnia@uzaleznieniabehawioralne.pl. Warto też skorzystać z pomocy Fundacji Zobacz… jestem! Ma ona bardzo dobry program grup wsparcia dla rodzin, partnerów i przyjaciół osób z anoreksją. Szczegóły tutaj. Konsultacje z NFZ i fundacje są całkowicie bezpłatne. Jeżeli potrzebujesz długoterminowego wsparcia i terapii, odezwij się do nas, wysłuchamy i pomożemy.

Bibliografia

• Moskowitz, L., & Weiselberg, E. (2017). Anorexia Nervosa/Atypical Anorexia Nervosa. Curr Probl Pediatr Adolesc Health Care, 47(4), 70-84. https://doi.org/10.1016/j.cppeds.2017.02.003
• Zipfel, S., Giel, K. E., Bulik, C. M., Hay, P., & Schmidt, U. (2015). Anorexia nervosa: aetiology, assessment, and treatment. Lancet Psychiatry, 2(12), 1099-111. https://doi.org/10.1016/S2215-0366(15)00356-9
• Neale, J., & Hudson, L. D. (2020). Anorexia nervosa in adolescents. Br J Hosp Med (Lond), 81(6), 1-8. https://doi.org/10.12968/hmed.2020.0099
• Fouladi, F., Mitchell, J. E., Crosby, R. D., Engel, S. G., Crow, S., Hill, L., Le Grange, D., Powers, P., & Steffen, K. J. (2015). Prevalence of Alcohol and Other Substance Use in Patients with Eating Disorders. Eur Eat Disord Rev, 23(6), 531-536. https://doi.org/10.1002/erv.2410
• Han, R., Bian, Q., & Chen, H. (2022). Effectiveness of olanzapine in the treatment of anorexia nervosa: A systematic review and meta-analysis. Brain Behav, 12(2), e2498. https://doi.org/10.1002/brb3.2498